خلاصه آموزش مبحث ۱۷ ملی ساختمان ویرایش 1403

از آنجایی که اجرای لوله کشی گاز ارتباط مستقیم با مبحث ۱۷ ملی ساختمان دارد بنابراین نیاز به شناخت قوانین و الزامات آن مبحث می باشد و از آنجایی که درک کل مبحث ۱۷ کار آسانی نیست بدلیل اینکه با چند مبحث دیگر ارتباط مستقیم دارد ، کتاب را تفکیک و ساده  و بعد دسته بندی کردم که بتوان آنرا درک کرد و در عمل از آنها استفاده کرد.

بنابراین قدم اول برای اجرای لوله کشی گاز درک مطالبی است که آموزش می دهم چرا که از ابتدای کار (یعنی طراحی ، نقشه کشی، برآورد سایزینگ، برآورد متریال، و تمام قسمت های اجرا تا انتهای کار و سپس بازرسی و نظارت و تحویل پروژه ) با تمام مراحل ارتباط مستقیم دارد.

قدم اول یعنی شناخت قوانین و الزامات مبحث ۱۷در این قدم مهمترین موضوع طراحی یک پروژه است ( حتی اگر طراحی سیستم توسط شخص دیگری انجام شده باشد شما باید در طراحی حرفه ای باشید هیچ فرقی نمی کند چه تک واحدی ویلایی  یا یک بیمارستان یا یک دانشگاه یا یک سینما یا یک مجتمع ۴۰۰ واحدی باشد .

برای طراحی لازم است که چند پارامتر را بدانیم .

 
۱.شناخت ساختمان از نظر نوع کاربری و استفاده آن یعنی برای چه چیزی مورد استفاده قرار می گیرد.
۲.شناخت دستگاهای گاز سوز و میزان مصرف آن ها
۳.الزامات نصب دستگاهای گازسوز با توجه به شرایط ساختمان ها
۴. لوله کشی از چه قسمت هایی تشکیل شده است
۵.شیرآلات و قوانین مربوط به آن
۶.دودکش ها و تخلیه گازهای حاصل از احتراق و دریچه های تأمین هوای تازه

۱.شناخت ساختمان از نظر نوع و کاربری

۱.ساختمان مسکونی
۲.ساختمان های عمومی
۳.ساختمان های خاص
۴.ساختمان های تلفیقی

تعریف ساختمان های مسکونی 

ساختمانی که به منظور سکونت مورد استفاده قرار می‌گیرد و دارای یک آشپزخانه مجزا و یک درب واحد مجزا است و به وسیله دیوارهای مستقل یا مشترک از بناهای همجوار جدا شده است که حداقل شامل یک واحد مسکونی است.

دسته بندی ساختمان های مسکونی

۱.ساختمان های یک واحدی مسکونی :ساختمانی هست دارای یک یا دو طبقه یا سه طبقه با حیاط اختصاصی

۲.ساختمان آپارتمانهای مسکونی :ساختمانی که بیش از یک واحد داشته باشد به این ۳ گروه تقسيم بندی می‌شود

۱.ساختمان های آپارتمانی با تعداد واحد کم:که از ۲ تا ۱۰واحد است
۲.ساختمان های آپارتمانی با تعداد واحد متوسط :که از ۱۱تا ۳۰ واحد است
۳.ساختمان هاي آپارتمانی مسکونی با تعداد واحد زیاد :که از ۳۱ واحد و بیشتر از آن است

حالا ممکنه اینها از کنتور گاز مشترک استفاده کنند و ممکن هم هست که هر واحد کنتور مجزا داشته باشد.
در شرکت گاز این ساختمان ها را چطور معرفی می کنند اگر کنتور مشترک باشند

تا 30 واحد مشترک جزء و اگر از 31 واحد بیشتر باشد مشترک عمده حساب می‌شود.

این کلا تعریف ساختمان مسکونی بود

۲.ساختمان های عمومی : ساختمان هایی که در آن فعالیت های اقتصادی یا خدمات عمومی ارائه می‌شود و یا مورد استفاده و مراجعه افراد متفاوت است چه یک واحد تجاری چه یک مجتمع باشد با ساختمان های زیاد جزء ساختمان های عمومی قرار می گیرد.

اینجا هم مثل ساختمان های مسکونی دسته بندی کوچک و متوسط و بزرگ دارد.
یعنی

۱.ساختمان های آپارتمانی عمومی با تعداد واحد کم: از ۲تا ۱۰ واحد
۲.ساختمان های آپارتمانی عمومی با تعداد واحد متوسط: از ۱۱تا ۳۰ واحد
۳.ساختمان های آپارتمانی عمومی با تعداد واحد زیاد: از ۳۱ واحد و بیشتر

ممکن است کنتورها مشترک و مجزا باشد.

در نتیجه در شرکت گاز به همین صورت معرفی می‌شوند.
تا 30 واحد مشترک جزء و اگر از 31 واحد بیشتر باشد مشترک عمده حساب می‌شود.

در ساختمان‌های عمومی یک سری دستگاه های گاز سوز می شود قرار داد و یک سری را نمی شود .یعنی دیگر تفاوت دارد با ساختمان های مسکونی در نصب دستگاه‌های گازسوز .

تفاوت آنها چیست؟

در ساختمان های عمومی کوچک و متوسط نصب دستگاه‌های گازسوز با هم شبیه هستند.

مثل نصب شومینه،بخاری،آبگرمکن و پکیج با احتراق باز در فضای داخلی این نوع ساختمان ها ممنوع است .

ولی پکیج را در فضای خارجی این دو گروه ساختمان می شود استفاده کرد (یعنی عمومی کوچک یا متوسط) ولی باید دور از دسترس مراجعین قرار بگیرد. در ساختمان های عمومی کوچک و متوسط  نصب سیستم های گرم کننده، آب گرم مصرفی، سیستم سرمایش باید دور از دسترس مراجعین باشد. نصب اجاق گاز و دستگاه های پخت و پز در فضایی که برای این منظور در نظر گرفته شده است مجاز است و در نقشه های طراحی شده محل نصب آنها باید مشخص باشد .

در مورد ساختمان های آپارتمانی عمومی بزرگ سیستم گرمایش و سیستم آب گرم مصرفی و سرمایش در موتور خانه جدا و اجاق گاز در فضای متناسب باید باشد و توسط طراح محل قرار گیری آنها مشخص می شود.

 ساختمان های عمومی چه ساختمان هایی هستند.

اساسآ ممکن است ساختمان یک طبقه با ۱۰۰۰ متر زیر بنا باشد ممکن است یک سالن بزرگ باشد ممکن است یک سینما باشد ممکن است هر چیزی باشد بهترین حالت این است که بر اساس نوع فعالیتی که دارند شناسایی کنیم.

۱.ساختمان های محل تجمع‌
۲.ساختمان های آموزشی و فرهنگی
۳.ساختمان های محل پذیرایی و اقامت موقت
۴.ساختمان های اداری/حرفه ای
۵.ساختمان های تجاری و مراکز داد و ستد
۶.ساختمان های بهداشتی و درمانی و مراقبتی کوچک
۷.ساختمان های عمومی مختلف
۸.ساختمان با تصرف انباری
۹.ساختمان های خاص

ساختمان های عمومی از نظر نوع دستگاه گازسوز و قوانین مربوط به نصب آنها به این شکل هستند.

۱‌.در تمامی ساختمان های عمومی به غیر از ساختمان تصرف انباری اجاق گاز و سیستم پخت و پز با توجه با طراحی مهندس طراح در مکانی که از قبل طراحی شده است باید نصب شود بنابراین اجاق گاز می‌توان نصب کرد.

۲.در تمامی موارد سیستم گرمایش و سرمایش مرکزی و سیستم آب گرم مصرفی باید در یک موتور خانه جدا باشد.

۳.در تمام آنها نصب آشکار ساز گاز مونواکسید کربن و نشت گاز در تمامی فضاها باید نصب شود.

موارد متفاوت

1. در ساختمان های محل تجمع به غیر از سالن اجتماع اگر در طراحی دستگاه گازسوز قرار داشت می توان آن را اجرا کرد.
2.در ساختمان های آموزشی و فرهنگی نصب دستگاه های گاز سوز در صورتی مجاز است که با فعالیت آن محل مرتبط باشد و شرایط نصب و بهره برداری باشد و در نقشه تاییدی مهندس طراح جانمایی شده باشد
مثل شعله آزمایشگاه

۳.در ساختمان های محل پذیرایی و اقامت موقت دستگاه گاز سوز در فضاهای داخلی کلا ممنوع است.
اما به دلیل نوع استفاده این ساختمان ممکن است در آشپزخانه های موجود در آن مهندس طراح دستگاه گاز سوز طراحی کرده باشد و شرایط نصب را داشته باشد در نتیجه می توان آنرا اجرا کنید.
۴.ساختمان های اداری ممنوع
۵.ساختمان های تجاری و مراکز داد و ستد ممنوع
۶.ساختمان های بهداشتی و درمانی و مراقبتی کوچک ممنوع مگر شعله آزمایشگاه به شرایط طراحی مهندس طراح
۷.ساختمان های عمومی و مختلط
نصب سایر دستگاه های گازسوز در بخش های از ساختمان در صورتی مجاز است طراحی مورد تائید مهندس طراح باشد و شرایط  نصب و بهره برداری آن مشخص شده باشد
۸.ساختمان های با تصرف انباری ممنوع

9.ساختمان های خاص

چون جزء دسته بندی ساختمان های عمومی مشخص شده بنابراین شرایط مشخصه ، موتور خانه مرکزی و سیستم آشکار ساز و نشت گاز که الزامی است

اما مبحث دست طراح و مجری را باز گذاشته است ،،، گذاشتن یا نگذاشتن دستگاه گازسوز در ابن نوع ساختمان ها بر مبنای مشخصات ساختمان از نظر تقسیم بندی فضای داخلی و نوع فعالیت آن قسمت که در طراحی مشخص شده باشد یعنی اگر فضایی از این ساختمان که نیاز به گازسوز دارد با توجه به طراحی مهندس طراح باید مطابق با ضوابط و الزامات ابن مبحث باشد . یعنی همان دودکش ،تامین هوا، شرایط نصب و نگهداری و … اماااا ساختمانهای خاص شیر حساس به زلزله برایش الزامی است.

تعریف ساختمان های خاص

ساختمان هایی که ۵ شرط در آنها باشد ساختمان های خاص شناخته می شود و مشمول قوانین ساختمان های خاص می شوند.

۱.ساختمان هایی که بعد از وقوع زلزله ،سیل یا هر بحرانی قابل استفاده بودنش بسیار مهم است و اگر نشود از آن استفاده کرد باعث تلفات و خسارت های زیادی می شود.
مثل بیمارستان ،مراکز آتش نشانی مراکز امداد رسانی و کمک رسانی ، تاسیسات آبرسانی و برق رسانی و هر ساختمانی که در امداد و نجات کمک می کند.
۲.ساختمان ها و تاسیساتی که در اثر هر تخریب یا انفجار و هر مورد خطرناکی که باعث بشود مواد سمی در محیط زیست منتشر بشود مثل کار خانه های تولید کننده و یا مخازن اسید ‌
۳.ساختمان هایی که در اثر تخریب یا انفجار و هر مورد خطرناکی که باعث بشود آتش سوزی اتفاق بیفتد یا آلودگی محیط زیست مثل مخازن نفت و گاز و میعانات گازی یا نیروگاه های اتمی
۴.ساختمان هایی که از ثروت ملی نگهداری می کند مثل موزه ها، کتابخانه ها، اسناد و مدارک و آثار با ارزش

اما اساسآ از نظر اجرای سیستم گاز رسانی مطابق قوانین ساختمان های عمومی است.

۴.گروه ساختمان های تلفیقی

ساختمان هایی که ممکن است بخشی از آنها مسکونی و بخش دیگر عمومی باشند.
در این ساختمان ها لوله کشی کاز بر اساس قوانین هر بخش از ساختمان اجرا می‌شود
در بخش مسکونی قوانین مربوط به سیستم گاز رسانی مسکونی و در بخش عمومی قوانین مربوط به سیستم گاز رسانی عمومی باید اجرا شود یا هر نوع کاربری و تصرفی که دارد، ممکن است یک واحد مسکونی و یک مغازه باشد یا یک مجتمع بزرگ که شامل چندین واحد مسکونی و چندین واحد تجاری باشد.

یک سری از ساختمان ها جزء این دسته قرار می‌گیرد.
مانند : ساختمان های موقت
حال چطور باید متوجه بشویم که از لحاظ گاز رسانی باید چه الزاماتی رعایت شود و چطور بشناسیم
بر اساس نوع فعالیتی که مورد بهره برداری قرار گرفته است . از دو گروه خارج نیست یا مسکونی یا عمومی
کلیه قوانین در این نوع ساختمان ها باید اجرا شود چون بیشتر عمومی از آنها استفاده می شود تا مسکونی، به همین دلیل باید در اجرای قوانین تاسیسات فولادی لوله کشی گاز در آنها دقت کرد

مثل اتاق های موقت مربوط به کارگاه های ساختمانی
اتاق های موقت کارگری و محل خواب آنها
کانکس ها به صورت ثابت هم جزء همین دسته ساختمان ها محسوب می‌شود.

کانکس های موقت و غیر ثابت مشمول گاز شهری نمی شوند.

مخاطب گرامی این مقاله در حال به روز رسانی و به توضیحات آن اضافه می شود